معاون اداره کل حقوقی و سجلی سازمان ثبت احوال کشور با اعلام اینکه هر ایرانی تنها یک‌بار حق تغییر نام خانوادگی خود را دارد، گفت: نام خانوادگی که تعویض شود، دیگر امکان بازگشت یا تعویض مجدد را ندارد.
مشایخی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه با توجه به اهمیت حفظ اعتبار و جلوگیری از تزلزل اسناد هویتی، محدودیت‌هایی برای تغییر نام خانوادگی وجود دارد، در عین حال گفت: افرادی که نام خانوادگی آنها به یکی از دلایل ذکر شده در قانون، ممنوع شناخته می‌شود، می‌توانند تقاضای تغییر نام خانوادگی خود را به ادارات ثبت‌احوال یا دفاتر پیشخوان اعلام کنند تا در محل صدور سند به آن رسیدگی شود.
وی با بیان اینکه شرط تغییر کامل نام خانوادگی افراد این است که آن نام خانوادگی دارای «باقیمانده مناسب» نباشد، اظهار کرد: به این ترتیب اگر نام خانوادگی فردی دارای پسوند نامناسب بوده و یا پسوند مکان و زمان به دنبال آن آمده باشد، می‌تواند جزء زائد را حذف و باقیمانده مناسب نام خانوادگی را حفظ کند.
مشایخی خاطرنشان کرد: در صورتی که پدر، نام خانوادگی خود را تغییر دهد، تغییر نام خانوادگی فرزندان و وحدت با پدر، به سادگی میسر می‌شود؛ چراکه برابر قانون نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر است. به این ترتیب، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از هجده سال با درخواست کتبی پدر امکانپذیر خواهد بود. فرزندان بالای هجده سال هم می‌توانند با اخذ اجازه‌نامه از پدر، از نام خانوادگی جدید وی استفاده کنند.
وی در ادامه، به این موضوع اشاره کرد که هر ایرانی بالای 18 سال می‌تواند یک‌بار در طول عمر خود نسبت به تغییر نام خانوادگی اقدام کند. البته به شرط اینکه نام خانوادگی او به یکی از دلایل قانونی، قابل تغییر شناخته شود.
معاون اداره کل حقوقی و سجلی سازمان ثبت احوال تاکید کرد: نام خانوادگی که تعویض شود، دیگر امکان بازگشت یا تعویض مجدد را ندارد.
وی تصریح کرد: فردی که قصد تغییر نام خانوادگی خود را دارد باید از طریق انتخاب نام خانوادگی بلامعارض (که فرد دیگری دارای حق تقدم آن نام خانوادگی نباشد) یا با اجازه از دارنده حق تقدم، تقاضای خود را اعلام کند.
مشایخی یادآور شد: استفاده از نام خانوادگی زوج برای زوجه در زمان زوجیت، با ارائه اجازه‌نامه از زوج، بدون رعایت حق تقدم بلامانع است. همچنین در صورت انصراف زوجه و درخواست وی، به نام خانوادگی قبلی برگشت داده می‌شود.
وی در ادامه، برخی نام‌های خانوادگی که برابر قانون، به دلیل بدمعنا و نامناسب بودن، ممنوع به شمار می‌روند را برشمرد و گفت: گرگی، گرگوند، پیاده، سواره، حلقه به گوش، افیونی، گوش‌بر، بنده گنهکار، دو کله، سوراخ، عملی، کچل‌وند، تیغ‌زن، دو سر قندی، چه دانم، گاوی، تب‌خال‌پور، پالان‌دوز، قوری، پیش‌دستی، بزهکار، دویستی، دل کبابی و شمری، تنها برخی از نام‌های خانوادگی غیرمتعارفی هستند که ثبت احوال به‌دلیل نامناسب و بدمعنا بودن، با درخواست تغییر آنها در سال‌های پس از انقلاب اسلامی موافقت کرده است.
